Onze aanpak

Spelsimulaties - Spelsimulaties in het algemeen

Spelsimulatie is een krachtig hulpmiddel dat in verschillende situaties kan worden ingezet, en met name in situaties waarin samenwerking en interactie tussen personen centraal staan. Op deze pagina bespreken wij kort het fenomeen spelsimulatie aan de hand van de volgende onderwerpen:

Een stukje geschiedenis
Kenmerken van spelsimulaties
Toepassingen van spelsimulaties
Soorten spelsimulaties
Het bouwen van spelsimulaties
Meer informatie

Een stukje geschiedenis

De mensheid houdt zich al millennia lang bezig met spel als middel om bepaalde zaken te onderzoeken of om zich voor te bereiden op ongewisse situaties.

Het is bekend dat de Chinezen al ruim voor onze jaartelling gebruik maakten van simulaties ter voorbereiding van veldtochten. Spelsimulatie heeft dan ook zeer lang zijn voornaamste toepassing gehad in de krijgskunde, hoewel er ook andere terreinen waren waar deze methodiek toegepast werd. In de zeventiger jaren is serieus werk gemaakt van het geschikt maken en toepassen van spelsimulaties bij de oplossing van beleids- en organisatieproblemen. De basis voor deze nieuwe toepassing ligt in de Verenigde Staten, bij academici als Duke en Greenblat, maar ook in Nederland is de belangstelling en expertise voor spelsimulatie als hulpmiddel bij beleids- en organisatieproblemen groot te noemen. Met name de methodologische onderbouwing van deze techniek krijgt de laatste jaren veel aandacht.
Nederland kent een grote geschiedenis waar het het fenomeen spel en spelsimulatie betreft. Al in 1938 schreef Johan Huizinga zijn boek Homo Ludens, waarin hij vanuit een cultuurhistorisch perspectief de functie van het spel voor mensen en voor samenlevingen bespreekt. In latere tijden zien we in Nederland een grote belangstelling voor spelsimulatie, zowel bij universiteiten als ook bij adviesbureaus. Jac Geurts kan beschouwd worden als degene die spelsimulatie heeft ge(her)introduceerd als krachtig hulpmiddel voor onderzoek en voor de adviespraktijk. Op dit moment zien we spelsimulaties (in allerlei vormen) terug bij adviesbureaus, in onderwijsinstellingen en bedrijven die gespecialiseerd zijn in het ontwerpen van (computer based) spelsimulaties. Saganet is de vereniging waarin mensen die zich bezig houden met het ontwerpen en inzetten van spelsimulaties elkaar ontmoeten en hun kennis uitwisselen.

Kenmerken van spelsimulaties

Spelsimulatie kan worden omschreven als een gesimuleerde omgeving waarin deelnemers via voorgegeven rollen

met elkaar interacteren en al doende hun eigen toekomst cre�ren. Spelsimulaties onderscheiden zich van bijvoorbeeld rollenspellen, doordat de deelnemers authentiek gedrag vertonen, dat niet geregisseerd is; de omgeving waarbinnen zij dat doen is wel geregisseerd (gesimuleerd), zodat er een beroep wordt gedaan op een nieuwe repertoire aan gedrag / houdingen / vaardigheden.
In de literatuur worden aan spelsimulaties verschillende functies toegedicht, waaronder:

bewust maken en motiveren
het trainen van vaardigheden
kennis en inzicht verschaffen
kennis en inzicht uitwisselen
communicatie en samenwerking bevorderen
integreren van leerervaringen
uitproberen van kennis en vaardigheden
het onttrekken en expliciteren van kennis aan de deelnemers.

Toepassingen van spelsimulaties

Gaming/simulation kent een breed toepassinggebied. Grofweg kunnen vier toepassingsmogelijkheden worden onderscheiden: training, ontwikkeling, diagnose en onderzoek.

Bij training wordt spelsimulatie gebruikt om de deelnemers bepaalde kennis of vaardigheden aan te leren.
Bij ontwikkeling biedt spelsimulatie een omgeving waarin de deelnemers kunnen testen welke vaardigheden of gedrag het beste bij hen passen of het meest adequaat zijn in die omgeving.
Bij diagnose worden deelnemers in een bepaalde situatie geplaatst en wordt gekeken in hoeverre hun gedrag of vaardigheden overeenkomen met vooraf vastgestelde normen en standaarden.
Wordt simulatie ingezet als onderzoeksmiddel, dan worden de deelnemers in een nieuwe en voor hen onbekende situatie geplaatst; vervolgens wordt door de onderzoekers geobserveerd hoe zij zich in die situatie gedragen.

Toepassingsgebieden waar spelsimulatie zijn kracht heeft laten zien als hulpmiddel, zijn onder andere: communicatieprocessen, besluitvormingsprocessen, de implementatie van zelfsturende teams, 'organisational prototyping', de overgang van aanbodgestuurde naar vraaggestuurde productie en dienstverlening, ori�ntatie op ondernemen en bedrijfsvoering, introductie van nieuwe organisatievormen, en testen van nieuwe wet- en regelgeving.

Soorten spelsimulaties

Er zijn vele spelsimulaties ontwikkeld, die voor derden beschikbaar zijn. Deze zogenaamde 'off the shelves games', 'kant en klare' spelsimulaties hebben doorgaans betrekking op een algemeen probleem of thema en hebben dan ook een vrij hoog abstractieniveau (denk aan thema's als samenwerken, leiderschapsstijl en onderhandelen). Daarnaast worden er steeds vaker maatwerk simulaties ontwikkeld, 'tailor made games' die betrekking hebben op een specifiek probleem bij een specifieke opdrachtgever.

Spelsimulaties kunnen ook nog op een andere manier worden ingedeeld, namelijk naar de aard van de spelsimulatie. Daarbij kunnen we aan de ene kant spelsimulaties zien, waarbij de deelnemers met elkaar interacteren aan de hand van instructies, rolbeschrijvingen en spelregels. Dit soort spelsimulaties wordt aangeduid als interactieve spelsimulaties. Daarbinnen bestaat weer het onderscheid tussen bord simulaties en 'pen-en-papier' spelsimulaties. Daar staan tegenover de 'computer based' spelsimulaties of 'web based' spelsimulaties, waarbij een of meerdere deelnemers tegen elkaar of tegen de computer spelen; bij dit soort spelsimulaties is het niet nodig dat de deelnemers in dezelfde ruimte zijn of zelfs dat ze op hetzelfde moment aan het spelen zijn. Deze categorie wordt ook wel aangeduid als computergames. Er zijn allerlei tussenvormen van spelsimulaties, waarin de computer een min of meer centrale positie inneemt. Bij Samenspraak Advies zijn we voornamelijk gespecialiseerd in het ontwerpen en uitvoeren van interactieve spelsimulaties.

Het bouwen van spelsimulaties

Het ontwerpen en bouwen van spelsimulaties is specialistenwerk, dat specifieke kennis en vaardigheden vereist. Dat geldt zowel voor de interactieve spelsimulaties als voor de computergames.
In wezen komt het ontwerpen van een spelsimulatie neer op het grondig analyseren van het systeem dat in de simulatie weergegeven moet worden, het maken van keuzes ten aanzien van de aspecten die worden opgenomen in de spelsimulatie, het kiezen van een goede metafoor waarin het systeem wordt vertaald, en tot slot het daadwerkelijk bouwen van de spelsimulatie.
In de loop van de tijd zijn er door verschillende auteurs stappenplannen voorgesteld, die moeten helpen bij het maken van een kwalitatief goede spelsimulatie. Samenspraak Advies werkt hoofdzakelijk volgens een methodiek die afgeleid is van het stappenplan van Dick Duke, een van de grote namen op het gebied van spelsimulatie.

Meer informatie

Voor wie meer wil weten over spelsimulaties en hun toepassingen is er een grote hoeveelheid bronnen beschikbaar. Klik hier hier voor een beknopt overzicht van bronnen, waarvan wij gebruik maken of die ons verder helpen.
De link naar onze database met meer dan 1700 artikelen over simulatie en gaming kunt u onder wat er nog meer is vinden.

Tijdschrift
Simulation and Gaming. An interdisciplinary Journal of Theory, Practice and Research, Sage Publications
Groepen en meetings
Er zijn diverse groepen in de wereld waar spelsbouwers en gebruikers elkaar ontmoeten. In Nederland is er Saganet, Simulation and Gaming Association the Netherlands, met tweemaandelijkse bijeenkomsten (derde donderdag van elke oneven maand, op wisselende locaties). Daarnaast is er Isaga, International Gaming and Simulation Association, met elk jaar een conferentie. Voor meer groepen, zie wat er nog meer is .

Terug naar Spelsimulaties.